Historia Liskowa nierozłącznie wiąże się z ks. Wacławem Blizińskim

Ks. Wacław Bliziński

Najstarszy zapis stwierdzający istnienie Liskowa pochodzi z 1293 r. Jednak burzliwy rozwój gminy rozpoczyna się dopiero w 1900 r. wraz z przybyciem do Liskowa księdza Wacława Blizińskiego.
Swoją pracę w Liskowie rozpoczął od szerzenia oświaty wśród miejscowej ludności poprzez czytanie czasopism w języku polskim. Organizował także potajemną naukę czytania i pisania. W latach 1905 - 1907 działało w parafii 7 ochronek, które zastępowały szkoły elementarne. Za szerzenie oświaty w 1909 r. stawał przed sądem carskim w Kaliszu. W styczniu 1902 r. był założycielem pierwszej liskowskiej placówki spółdzielczej - Spółki Rolniczo - Handlowej "Gospodarz", a w lipcu tegoż roku organizacji wzajemnych ubezpieczeń od ognia. W latach następnych z inicjatywy proboszcza powstały w Liskowie dalsze instytucje: Kasa Drobnego Kredytu (1904), warsztaty tkackie i kursy rękodzielnicze (1905), Dom Ludowy (1908), łaźnia ludowa, pralnia oraz warsztaty zabawkarskie (1910), mleczarnia spółdzielcza (1911), szkoła Rolniczo - Handlowa i piekarnia (1913)(. W czasie I wojny światowej dbał o bezpieczeństwo mieszkańców i materialnie pomagał uciekinierom ze spalonego Kalisza. W 1915 r. założył gimnazjum, które  w 1931 r. zostało przekształcone w Seminarium Nauczycielskie. Po odzyskaniu niepodległości utworzył jeszcze nowe placówki oświatowe jak: Szkołę Rzemieślniczo - Przemysłową (1921), Szkołę Zawodową Żeńską (1927), w 1925 r. oddano również do użytku nową szkołę powszechną. Szczególną troską otaczał Ks. W. Bliziński sierociniec, który został założony w 1920 r. dla sierot przywiezionych ze Wschodu po wojnie polsko - bolszewickiej. Ks. W. Bliziński rozwinął również ogromną aktywność na odcinku szeroko rozumianej opieki społecznej. Wymienić tu należy uruchomienie fachowej opieki położniczej (1921), ośrodka zdrowia (1933). Swego rodzaju ukoronowaniem pracy samorządowej i osiągnięć Ks. W. Blizińskiego oraz miejscowego społeczeństwa w odrodzonej Polsce były dwie duże wystawy ogólnokrajowe. Pierwsza została zorganizowana w 1925 r. pod hasłem "Wieś Polska" z okazji jubileuszu 25 - lecia pracy Ks. W. Blizińskiego. W dniach trwania wystawy, tj. od 18 czerwca do 5 lipca zwiedziło ją ponad 41 000 ludzi, w tym 371 zorganizowanych wycieczek z różnych stron kraju. Ponadto wystawę odwiedził: prezydent Stanisław Wojciechowski, premier Władysław Grabski, ministrowie i dostojnicy kościelni, posłowie, senatorowie oraz uczestnicy Międzynarodowego Kongresu Rolniczego z Warszawy (m. in. z Anglii, Francji, Stanów Zjednoczonych, Danii, Szwecji, Włoch, Turcji i dalekiej Japonii). Wnioski i doświadczenia z wystawy 1925 r. przydały się w organizowaniu jeszcze okazalszej wystawy w 1937 r. "Praca i Kultura Wsi" trwającej od 18 czerwca do 4 lipca z okazji 35 - lecia istnienia Spółdzielni Rolniczo - Handlowej. Celem jej było podsumowanie roli spółdzielczości jako podstawy rozwoju Liskowa. Dla uznania zasług Ks. W.  Blizińskiego należy podkreślić, że i tę wystawę zwiedzili reprezentanci najwyższych władz państwowych, a więc prezydent Ignacy Mościcki (13.06), premier Sławoj - Składkowski (3 razy), marszałek Edward Rydz - Śmigły (4.07) oraz liczni mężowie stanu. Prezydent osobiście udekorował Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Odrodzenia Polski Ks. Prałata W. Blizińskiego. Wystawę zwiedziło ponad 100 000 gości. W swej wszechstronnej działalności Ks. W. Bliziński nie ograniczał się jedynie do Liskowa i najbliższej okolicy. W końcu 1916 r. został wciągnięty w wir życia politycznego. Z działalności tej można wymienić objęcie przez Ks. W. Blizińskiego szefa Urzędu Opieki Społecznej (1918), którą to sprawował nie zrywając z Liskowem do 1923 r. W latach 1918 - 1922 został wybrany posłem Sejmu Ustawodawczego i w tymże czasie, gdy zawisła groźba nad Polską ze strony bolszewików wchodzi w skład Rady Obrony Państwa. Za swoje zasługi w 1938 r. zostaje senatorem z rekomendacji prezydenta Mościckiego. W okresie II Rzeczypospolitej Ks. W. Bliziński pełnił też różne funkcje o charakterze samorządowym, jak: Prezesa Nadzorczej Centralnej Kasy Spółek Rolniczych, Wiceprezesa Rady Gminnej Spółdzielni Rolniczych, był Marszałkiem Sejmiku Wojewódzkiego w Poznaniu (1938), członkiem Rady Sejmiku Powiatowego oraz inne funkcje regionalne o charakterze samorządowym. Dodajmy, że pełniąc różne funkcje nie zaniedbywał placówek liskowskich. Nadal sprawował w nich funkcje prezesa, przewodniczącego  czy kuratora. Lisków w tym czasie zyskał na estetyce. Wieś została zelektryfikowana i skanalizowana. Pod koniec okresu międzywojennego prawie wszystkie gospodarstwa korzystały z wodociągów. Wspólnym wysiłkiem nawierzchnie drogi pokryto brukiem, a potem kostką. Na chodnikach położono płytki cementowe. Większość zabudowań wybudowano od nowa. Były to budynki murowane, kryte dachówką. Dokonania Ks. W. Blizińskiego były znane szerokiemu społeczeństwu, a także władzom państwowym, które to za całokształt osiągnięć udekorowały Go między innymi: krzyżami Komandorskimi i Kawalerskimi "Polonia Restituta" oraz Złotym Krzyżem Zasługi. Otrzymał też prestiżową  nagrodę Polskiej Akademii Umiejętności.

DZIEDZICTWO KULTUROWE

          W początkach XX wieku i w okresie miedzywojennym wieś Lisków znana była jako wzorowa wieś spółdzielcza. Warto wspomnieć, że swą  świetność zyskała dzięki sile, woli, wytrwałości i energii księdza Wacłwa Blizińskiego (1870 – 1944), posła na Sejm,  Senatora, Dyrektora Departamentu Opieki Społecznej. Efekty jego wieloletniej pracy są pielęgnowane aż po dziś dzień. Wspomnieć należy chociażby fakt, że niektóre budynki z czasów wzorowej wsi polskiej wcale nie uległy ruinie. Dzięki dbałości  władz Liskowa  - przetrwały do dziś ! Liskowianie wiedzą, że są odpowiedzialni za dzieło, które rozpoczął ksiądz Wacław. W dzisiejszych czasach, gdy widać powszechny kryzys wartości, ludzie bardzo chętnie powracają do swych kulturowych korzeni, są to miejsca, które codziennie mijamy, które tworzą naszą tożsamość. Zabytki są żywymi świadkami historii, świadkami w różnych zakresach. Spośród nich wymieniamy miejsca, kościoły, cmentarze, muzea, izby pamięci, pomniki, zabudowy chłopskie, dwory. Wszystkie te  materialne pamiątki łączą się z duchowymi  i tworzą klimat ziemi rodzinnej. Tak więc istotne jest to, aby nie tylko pamiętać  o tradycji, ale i zadbać o jutro - jest to stwierdzenie niedyskusyjne!

          Na terenie Ziemi Liskowskiej znajduje się szereg interesujących zabytków, będących świadectwem przebogatej historii naszego regionu, wspomnieć tu chociażby drewniany kościół z 1754r. pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny Pocieszycielki  w Strzałkowie, neogotycki kościół z 1899r. w Liskowie, Sanktuarium Niepokalanego Serca Maryi w Krzyżówkach, Gimnazjum w Liskowie.  W październiku 2003 r. z inicjatywy Pana Józefa Goli na liskowski cmentarz wrócił odreastaurowany przez Izbę Rzemieślniczą w Kaliszu zabytkowy nagrobek Tekli Kleczyńskiej, Matki Marii, bliskiej współpracownicy ks. Blizińskiego w pracy spółdzielczej i oświatowej.  W 2002 roku uczniowie ze Szkoły Podstawowej im. J. Wybickiego w Liskowie postawili sobie szczytny cel; z dobrowolnych składek w każdej klasie pomogli odnowić grób ks. W. Blizińskiego. Lisków żyje, Lisków się rozwija, jego rozwój objawia się na wiele sposobów.

          Krzewieniem tradycji Liskowa zajmowało się Towarzystwo Inicjatyw Wiejskich im. ks. W. Blizińskiego, którego prezesem był dr inż. Zenon Mikołajczyk. Towarzystwo zostało powołane w 1989 roku i skupiało w swych szeregach siedemdziesięciu członków. W ciągu 10 pierwszych lat istnienia Towarzystwo prowadziło działalność gospodarczą w dwóch sklepach: w Kaliszu i w księgarni w Liskowie. Staraniem Towarzystwa powstał medal księdza W. Blizińskiego. Tradycją Towarzystwa było wydawanie na dany rok kalendarzy, ich oprawę graficzną  stanowią ciekawe obiekty i pamiątki  z okolic Liskowa. 

          Przy tutejszym Domu Kultury udało się zorganizować stałą wystawę Ziemi Liskowskiej. Dzieje tej ziemi przedstawione są w kilkunastu gablotach, z których można dowiedzieć się, że pierwszy zapis Liskowa pochodził z Kodeksów Rękopiśmiennych Archiwum Gnieźnieńskiego i Kaliskiego z 1293r 1. Specyfiką tej wystawy jest to, że informacje są ułożone tematycznie: Historia Liskowa, Spółdzielczość i gospodarka, Gminne Towarzystwo Dzieci Specjalnej Troski, Oświata, Kultura, Służba Zdrowia i Bank, Zespół ludowy „Liskowianie”, Ochotnicza Straż Pożarna, Koło Gospodyń Wiejskich, Związek Rencistów, Emerytów i  Inwalidów oraz Orkiestra Dęta.

Zastanawiając się nad miejscem Domu Kultury  na mapie Liskowa, warto pokusić się o przyjrzenie działalności tej jednostki. Nie wdając się w szczegóły, twierdzę, że w dużej mierze zajmuje się rozwojem i ponoszeniem poziomu kulturalnego mieszkańców gminy, pogłębianiem zainteresowań artystycznych, kulturalnych, prowadzeniem działalności inicjującej i popularyzującej rozwój amatorskiego ruchu artystycznego. Podejmowane są próby  utworzenia ludowego zespołu tanecznego, w tym celu prawie od pół roku dzieci i młodzież ćwiczą różne układy taneczne w parach i w grupie. Ważnym wydarzeniem w historii Liskowa było świętowanie przez kilkunastu zasłużonych działaczy i animatorów    kultury,   samorządowców z  terenu  Liskowa     wstąpienie Polski do Unii Europejskiej w Marienbergu.  W trakcie „ Dnia Polskiego” nasi przedstawiciele zareprezentowali swój dorobek artystyczny. Liskowski Dom Kultury swoim działaniem i różnymi formami pracy potrafi przyciągnąć społeczeństwo. Istotnym filarem działalności placówki jest cała gama imprez o różnorodnym charakterze -  czasami ogólnopolskich. Taka działalność jest największym sukcesem placówki!  W latach 2002/2003 w Gminnym Ośrodku Kultury przeprowadzono szereg remontów które ułatwiły placówce zachęcić zainteresowanych  na  imprezy kulturalne, prywatne i okolicznościowe. W życie miejscowego ośrodka wpisane są takie imprezy, jak: Opłatek Emerytów, Rencistów  i Inwalidów, Gminny Dzień Dziecka, Dożynki, Przegląd Orkiestr Dętych. Z racji tego, że   Gminny Ośrodek Kultury i Biblioteka znajdują się pod wspólnym dachem, mówi się o przyjacielskiej współpracy obu placówek. Biblioteka w Liskowie jest miejscem  umożliwiającym zaspokajanie różnorodnych potrzeb intelektualnych. Oferuje bogaty i aktualny księgozbiór, czasopisma, możliwość korzystania z komputerów, Internetu organizuje ciekawe konkursy i spotkania literackie. Bibliotekarze  czują się odpowiedzialni za gospodarkę zbiorami, w tym celu śledzą nie tylko listy bestsellerów wydawniczych, ale też uwzględniają aktualne mody, słuchają zapytań czytelników, określają ich potrzeby, by zgromadzić niezbędny księgozbiór.

Mamy stałych czytelników / w 2003roku do statystyki podano 1193  czytelników /, którzy „pochłaniają” książki  i dopytują się ciągle o nowe tytuły. Oceniamy, że nasze zbiory: teksty literackie, opracowania z historii literatury, teorii literatury, językoznawstwa i dziedzin pokrewnych / sztuki, filmu, teatru / zaspokajają potrzeby naszych czytelników. Biblioteka w Liskowie po częściowej modernizacji pomieszczeń, przymierza się do opracowywania księgozbioru w systemie elektronicznym /daje to duże możliwości wyszukiwawcze/. Nasi bibliotekarze gromadzą różnorodne, komplementarne źródła informacji, by uświadomić uczniom, że nie tylko książka, ale także czasopismo, encyklopedia multimedialna, kaseta video czy Internet pomogą  też pomóc  odpowiedzieć na wiele nurtujących pytań. Księgozbiór dostosowany jest do potrzeb dorosłych użytkowników, jak  dzieci  i młodzieży. Liczba woluminów  w  dniu 31 XII 2003r wynosiła 18397. Rozwój bibliotek publicznych, instytucji o powszechnej dostępności jest istotnym warunkiem w przekazywaniu społeczeństwu  wiedzy, a także wartości uniwersalnych – niezależnie od czasu i miejsca. 

          Trudno sobie wyobrazić naszą gminę bez działalności straży.  Siedem jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej czuwa nad bezpieczeństwem  ludności wiejskiej, obiektami, a w szczególności zajmują się  zabezpieczeniem i prewencją w celu obniżenia  zagrożenia pożarowego. Z biegiem lat zakres działalności straży się zmienił, zaczęły pełnić  szereg funkcji pozapożarniczych, głównie w  życiu społeczno – kulturalnym. Wszystkie organizacje strażackie: Lisków, Ciepielew, Koźlątków, Strzałków, Zakrzyn, Żychów, Trzebienie posiadają własne strażnice, niektóre nich dysponują wozami bojowymi.  Straże Pożarne należą do najbardziej zasłużonych organizacji społecznych w Polsce. W budynku straży liskowskiej przygotowują się do koncertów: Orkiestra Dęta i Zespół „Liskowianie”.

          Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej z Liskowa. Aktualnie zespół skupia pięćdziesięciu muzyków  w wieku od 12 -  60 lat. W 2004r. uszyto dla orkiestry granatowo – czerwone    mundury. Teraz orkiestra prezentuje się  okazale. Przy orkiestrze istnieje zespół „Marżonetek”, który uatrakcyjnia koncerty pokazami  tanecznymi. Orkiestra wykonuje popularne melodie rozrywkowe, pieśni kościelne, utwory marszowe i koncertowe. Występuje podczas  imprez strażackich, festynów  i uroczystości kościelnych.

          Zespół Folklorystyczny  „ Liskowianie” powstał w 1980r. Przy Kole Gospodyń Wiejskich, a obecnie działa przy Gminnym Ośrodku Kultury W Liskowie. Zespół składa się z 12 – osobowej grupy śpiewaczej i 6 – osobowej kapeli. Zespół „ Liskowianie” wykonuje repertuar z regionu Kalisza, w szczególności okolic Liskowa, według zbioru pieśni opracowanych przez profesora J. Liskowackiego. Efektem pracy Zespołu jest opracowany i wykonywany obrzęd  „ Staropolskie Dożynki”.

„Liskowianie”  wielokrotnie występowali na Biesiadach i Estradach Folkloru Ziemi Kaliskiej oraz uczestniczyli w koncertach „ POLAGRA”  ` 2001 i  `2002, `2003. Otrzymali wiele wyróżnień i nagród, które można podziwiać w Sali wystawowej Gminnego Ośrodka Kultury W Liskowie.

 Kapela "Liskowianie" otrzymała  w 2004 roku na powiatowej  inauguracji roku kulturalnego  Dyplom Ministra Kultury za osiągnięcia w upowszechnianiu kultury ludowej.